Kendinizde, çocuğunuzda ya da bir yakınınızda, tip 1 diyabet olduğunda endişelenmeye gerek yoktur. Uygun beslenme, medikal tedavi, düzenli egzersiz, diyabet eğitimi ile sağlıklı ve uzun bir yaşam sürdürmek mümkündür.
Tip 1 Diyabet Nedir?
Vücudumuzun ihtiyacı olan enerji, yiyeceklerimizdeki karbonhidrat, protein ve yağlardan sağlanmaktadır. Besinlerin en önemlisi, glukoz olarak adlandırılan basit şekerlerdir. Glukoz, vücudun tüm organları için önemli bir besin kaynağıdır. Hücreler glukozu, pankreas bezinin salgıladığı bir hormon yardımı ile kullanır. Bu hormon, insülin olarak bilinir ve vücutta yapılamaz ise, alınan gıdalar enerji olarak kullanılamaz.
Tip 1 diyabet, sıklıkla çocukluk ve gençlik yaşlarında insülin hormonu eksikliğinde ortaya çıkar.
Hastalar, mutlak veya göreceli bir insülin yetersizliği olduğu için ömür boyu, insülin hormonunu dışarıdan (enjeksiyon yolu ile) almak zorunda kalırlar.
Tip 1 Diyabet Neden Olur?
Sağlıklı bireylerin, vücuda dışarıdan gelen yabancı etkenlere karşı korumakla görevli olan, bir bağışıklık sistemi vardır. Bu sistemin ilaç, virüs, aşılanma gibi herhangi bir nedenle normalden sapması sonucunda kendi hücrelerini yabancı olarak algılaması, onlara saldırması ve tahrip etmesi ile meydana gelen hastalıklara otoimmün hastalıklar denilmektedir. Tip 1 diyabet, otoimmün hastalıklar grubundandır. Bilinmeyen bir neden ile hareket eden bağışıklık sistemi, insülin yapımını üstlenen pankreas beta hücrelerini tahrip eder. Bu durum %80’in üzerinde olduğunda, hastalık belirtileri ortaya çıkar.
Tip 1 Diyabet İçin Kimler Yüksek Risk Taşır?
Anne, baba kardeş gibi birinci derece yakınlarında tip 1 diyabet olanlar, çok sayıda tip 2 diyabetli yakını olanlar ve gebelik esnasında diyabet ortaya çıkan kadınlar, daha yüksek risk taşımaktadır.
Tip 1 Diyabet Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
Tip 1 diyabet tedavisinin, değişmeyen kuralı insülin enjeksiyonudur. Tip 1 şeker hastalığında, insülin zorunlu olarak kullanılır ve hayat kurtarır. Tedavinin diğer önemli etkenleri ise sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve eğitimdir. Kan şekerini belirli bir seviyede tutabilmek için, gün boyu özen ve bakım gerekir. Hastanın, kendini iyi hissetmesi ve sağlıklı yaşam sürdürmesi için gerekli olan bakım, yaşam biçimi haline getirilmelidir.
Evde Kan Şekeri Takibi Nasıl Yapılır?
Haftanın belirli günlerinde kan şekeri ölçülerek, doktora kan şekeri düzeninin iyi gidip gitmediği ve insulin dozlarında yapılması gereken değişiklikler hakkında bilgi verilir.
Tip 1 diyabet hastalarının kahvaltı, öğle ve akşam yemeği ile gece öğününden önce, günde dört kez veya farklı günlerde farklı öğünlerde öğün öncesi ve öğünden iki saat sonra kan şekeri ölçüm cihazı ile kan şekeri ölçümü yapmaları gerekir. Bu ölçümün haftada kaç defa yapılacağı, doktor veya diyetisyen tarafından belirlenir.
Kan Şekeri Düştüğünde Neler Yapılır?
Kan şekerinin düşmesi ya da yükselmesi, acil müdahale gerektirir. Bundan dolayı diyabetli kişi, kolye, bilezik veya saat kayışında diyabet kimliği bulundurmalıdır. Diyabetli kişinin hipoglisemi durumunda terleme, titreme, renk solukluğu, sinirlilik ve huzursuzluk görülür. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde, uyum güçlüğü ve şuur kaybı oluşabilir.
Belirtilerin hafif olduğu durumlarda, birkaç tane adet kesme şekeri bir bardak ılık suda eritilip içirilir veya büyük çay bardağı ile şekerli meyve suyu verilebilir. Şuur kaybının olduğu hipoglisemide ise, ağızdan şeker veya şekerli su verilmemesi gerekir. Böyle durumlarda, kas içine glukagon enjeksiyonu gerekir ve bu iğnenin yapılması çok önemlidir.
Kan Şekeri Yükseldiğinde Neler Yapılır?
Çok su içme, sık idrara çıkma, ağız kuruluğu, halsizlik, yorgunluk ve zayıflama gibi belirtiler kan şekerinin yükseldiğini gösterir. Bu durumda kullanılan insülinin son kullanım tarihinin, dozunun ve uygulama tekniğinin doğru olup almadığını araştırmak gerekir. Önerilen, insülin rejimine ve beslenme planına uyulmasına rağmen hiperglisemi sürüyorsa, derhal doktora başvurmalıdır.
Hangi Tip Diyabet Daha Tehlikelidir?
