Diyabet (şeker hastalığı), toplumda en çok görülen kronik hastalıklardan biridir. Kan şekeri yüksekliği kontrol altına alınamadığı takdirde, hastaların diyabet komplikasyonları ortaya çıkmaktadır.
Diyabetik Ayak Nedir?
Diyabet hastalarının bir kısmında, ayakta geçmeyen yara, ülser ve enfeksiyon gelişir. İyi tedavi edilmediği durumlarda, ayağın veya bacağın kaybına kadar varabilir.
Diyabetik ayak, şeker hastalığının uzun sürmesi veya kan şekerinin kontrol altına alınamadığı durumlarda, ayakta kronik yara gelişmesi olarak ortaya çıkar. Diyabetik hastalarda, nöropati ve vaskülopatiye bağlı olarak ayaklarda yaralar gelişmektedir.
Normal kişilerde, kısa sürede iyileşen basit bir ayakkabı vurması veya tırnak batması, şeker hastalarında diyabetik ayak ülserine dönüşebilir. Diyabetli hastaların ayaklarında yanma, his kaybı, uyuşukluk, kuruluk ve topuk çatlaması gibi belirtiler olursa, nöropati ve vaskülopatiden şüphelenilerek, diyabetik ayak yarası gelişmeden gerekli önlemleri almak gerekir.
Diyabetik Ayak Belirtileri Nelerdir?
Diyabetik ayak, zaman içinde yavaş olarak gelişen ciddi bir hastalıktır. Başlangıçta belirtisi olmaz. Kan şekeri uzun süre düzensiz ve kontrolsüz olduğu takdirde, ayaklardaki kılcal damarların yapısını bozmaktadır. Kılcal damarlarda, daralma ve tıkanıklıklar gelişince yürüme esnasında bacaklarda ağrı olur. Bu ağrı zamanla şiddetlenir ve kişilerin yürümesini engeller.
Diyabet hastası gerekli ayak bakımını yapmaz, uygun ayakkabı kullanmaz ve kan şekeri düzenlemesine dikkat etmezse, küçük bir yara ile diyabetik ayak başlayabilir.
Diyabetik Ayak Bakımı Nasıl Yapılır?
Diyabet hastalarının ayaklarında, kuru olma eğilimi görülür. Kuru ayaklarda genellikle topuk çatlaması gelişmektedir. Topuk çatlamasında mikroplar, kan akımı bozulan ayaklarda kolay ve ciddi enfeksiyonlar oluştururlar. Bu şekilde, diyabetik ayak enfeksiyonları başlar.
Ayakta oluşan terleme, yara gelişimine neden olabilir. Bundan dolayı, ayaklar her gün ılık su ve sabun ile yıkandıktan sonra, iyice kurulanmalıdır. Diyabetik ayak bakımında, tırnak bakımına önem verilmelidir. Tırnaklar uzatılmamalı ve et hizasında kesilmelidir.
Çorap ve ayakkabı seçimine dikkat edilmelidir. Çoraplar her gün değiştirilerek, ayağı tahriş etmeyecek deterjanlar ile yıkanmalıdır.
Sivri burun ve yüksek topuklu ayakkabılar ile parmak arası terlikleri, kullanmamak gerekir.
Diyabetik Ayak Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diyabetik ayak ülseri ve bası yaraları, tedavi edilmediği takdirde kangrene dönüşebilir, amputasyon gerekli olabilir. Amputasyon, enfeksiyonun ilerlemesini durdurmak için enfekte olan uzvun kesilmesi demektir. Diyabetten dolayı, ayak veya bacak amputasyonu yapılan hastaların yaklaşık %85’inde, amputasyon öncesinde bir yara öyküsü bulunmaktadır. Bundan dolayı, diyabetiklerde ayak yaralarının açılmasını önlemek veya yara açıldı ise onarmak, büyük önem taşımaktadır.
Diyabetik yaralarda, sinir ve kan damarlarının işlevleri bozulur, diyabete bağlı komplikasyonlar sebebi ile diğer yaralardan daha güç iyileşir. Yara bakımında, ölü dokular uzaklaştırılır. Cerrahi yöntemler ile olduğu gibi, geliştirilmiş yara bakım ürünleri ile de yapılabilir. Ölü dokuların gitmesinden sonra, yarayı iyileştirecek hücrelerin uygun bir şekilde çoğalabileceği bir ortam sağlanması gerekir.
