Tıbbi olarak prediyabet teriminin karşılığı, halk arasında “gizli şeker” olarak adlandırılır. Prediyabet, kan şekeri düzeyleri normalden yüksek olan ancak, diyabet tanısı için gerekli olan kriterleri karşılamayan değerler için kullanılmaktadır. Gizli şekeri olan kişilerin, kan şekeri hafif yüksek olmasına rağmen belirgin bir diyabet tanısı konulamaz.
Gizli Şeker Belirtileri
Gizli şeker, hiçbir klinik bulgu olmadan gizlice seyredebilir ve rutin kontroller esnasında kan şekeri ölçümü ile ortaya çıkabilir. Hiçbir bulgu göstermeden seyreden, gizli şeker hastalığı olanların sayısı bir hayli fazladır. Nöropati ve aterosklerotik hastalıklar olmak üzere, diyabetin kronik komplikasyonlarının oluşmasına sebep olabilmektedir.
Prediyabetin oluşumunda, insülin direncinin önemli rolü bulunur ve gizli şekeri olan kişilerde, sıklıkla insülin direnci görülür. Bundan dolayı gizli şeker olduğunda, en çok görülen semptomlar insülin direnci sebebi ile oluşur. Yemek sonrasında kanda yükselen glukozu ayarlamak için, insülin hormonunun fazla artması kan şekerinin ani düşmesine yol açabilir. Bu durumda şeker düşmesi sonucunda, çabuk ve erken acıkmalar ile şekerli bir şey yeme isteği görülmektedir. Düşen kan şekeri adrenalin hormonunu yükseltir ve adrenalinin yükselmesiyle (terleme, çarpıntı, baş ağrısı, baş dönmesi, fenalık hissi, sinirlilik, ellerde titreme gibi) bulgular ortaya çıkar.
İnsülin direnci, gizli şekerin ortaya çıkmasında, en önemli faktörlerin başında gelmektedir. İnsülin direncinden dolayı oluşan kilo artışı, birçok soruna da sebep olur.
Gizli Şeker Tanısı Nasıl Konur?
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği 2021 Diyabet Kılavuzu’na göre, plazma açlık kan glukoz seviyesi 100-125 mg/dl arasında olan kişilere “bozulmuş açlık glukozu” var denilir. Bu kişiler, prediyabetiktir. 75 gram glukoz ile oral glukoz tolerans testi yapılan kişilerin, ikinci saatte plazma glukoz testi 140-199 mg/dl arasında olursa, bu duruma da “bozulmuş glukoz toleransı” var denilir. Bu kişiler de prediyabetikdir. Geriye doğru yaklaşık üç aylık kan şekerinin ortalamasını gösteren, HbA1c değeri % 5,7-6,4 arasında bulunan kişiler de prediyabetikdir. Kişilerde bu üç kriterden en az biri bulunursa, prediyabet tanısı konulur.
Gizli Şeker Tedavisi
Gizli şeker tedavisinde, yaşam tarzı değişikliği en önemli konudur. İşlenmiş gıdaların yoğun olarak tüketildiği, basit karbonhidratlar olan şeker ve beyaz undan zengin besinlerin tüketilmesine son verilmelidir. sağlıklı beslenmeye özen gösterilmelidir.
Günde 50 dakika kadar yürüyüş yapmak gerekir. Kilo artışı olursa, kilonun verilmesi ile prediyabetin ilerlemesi önlenebilir.
Prediyabetik evrede uygulanan tedavi ile kan şekerinin normale döndüğü ve olabilecek komplikasyonların önlenebildiği görülmüştür. Şeker hastalığı gelişmeden, gizli şeker evresinde tedavinin yapılması ve şeker hastalığının önlenmesi en ideal yöntemdir.
Gizli Şeker Komplikasyonları?
Gizli şekerin en önemli komplikasyonu, şeker hastalığına dönüşmesi durumudur. Gizli şeker hipertansiyon, dislipidemi ve bunların sonucunda damar sertliğinin gelişimini tetiklemektedir. Bundan dolayı, gizli şekerin tedavi edilmesi çok önemlidir.
